Η Νομαρχιακή Επιτροπή Δυτικής Αθήνας και η Οργάνωση Μελών ΔΕΗ-ΔΕΔΔΗΕ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πραγματοποίησαν κοινή εκδήλωση τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2023 στο ΚΥΒΕ Περιστερίου όπου συζήτησαν το θέμα της ενεργειακή κρίσης και της ακρίβειας: Πόσο και πως συνδέονται και πώς και πόσο επηρεάζεται η κοινωνία και η Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Ομιλητές ήταν η Κατερίνα Κνήτου, Μέλος Πολιτικής Γραμματείας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ο Νίκος Φαραντούρης, Καθηγητής Δικαίου της Ενέργειας του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Σύμβουλος Προέδρου ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣκαι ο Γρηγόρης Θεοδωράκης, πρ. Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Σύμβουλος Προέδρου ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
Την εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό ο Κώστας Κάβουρας, ως συντονιστής της Νομαρχιακής Επιτροπής Δυτικής Αθήνας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.Τη συζήτηση συντόνισε ο Φλώριος Ελευθερίου, αν. Συντονιστής ΟΜ ΔΕΗ-ΔΕΔΔΗΕ ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. και μετά από πολύ ενδιαφέρουσες και διαφωτιστικές εισηγήσεις ακολούθησε ένας πολύ γόνιμος διάλογος με ερωτήσεις, παρατηρήσεις και τοποθετήσεις.
Παραβρέθηκαν οι βουλευτές Δημήτρης Βίτσας, Χαρά Καφαντάρη και Παναγιώτης Κουρουπλής και οι υποψήφιες βουλεύτριες Δυτικής Αθήνας Ρένα Δούρου και ¨Ολγα Κεσίδου.
Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τους καταναλωτές
Ο Γρηγόρης Θεοδωράκης μετέφερε τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, όπως έχουν εκφραστεί από τον πρόεδρο του κόμματος, Αλέξη Τσίπρα στο πλαίσιο του προγραμματικών δεσμεύσεων του. Ο Γρηγόρης Θεοδωράκης χαρακτήρισε «επιτακτική» την ανάγκη για μέτρα, που εστιάζουν στα εξής:
* Αποσύνδεση της τιμής χονδρικής ρεύματος από τη χρηματιστηριακή τιμή φυσικού αερίου.
* Θέσπιση ανώτατου ορίου τιμής λιανικής στην ηλεκτρική ενέργεια ανά μεγαβατώρα.
* Επιβολή διατίμησης στη λιανική φυσικού αερίου και πετρελαιοειδών.
* Προστασία από τις αποκοπές τους ευάλωτους και όλη την κοινωνία.
* Μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα στον χαμηλότερο συντελεστή της Ευρωπαϊκής Ένωσης
* Κατάργηση της καταβολής του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο.
* Θέσπιση του ΦΠΑ στα τρόφιμα στον χαμηλότερο συντελεστή, στο 6%.
Οι δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας
Μαζί με τα παραπάνω μέτρα, ο Γρηγόρης Θεοδωράκης μετέφερε και τις προγραμματικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ, που αφορούν την εθνική στρατηγική της χώρας. Ο Γρηγόρης Θεοδωράκης υπογράμμισε ότι πρέπει να προχωρήσουμε με γοργά βήματα στα κάτωθι:
* Πρόγραμμα πράσινης μετάβασης για τον ενεργοβόρο τομέα της βιομηχανίας (τσιμέντα, αλουμίνιο, σιδηροβιομηχανία, νικέλιο κ.ο.κ.).
* Ισχυρό πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας στην κατοικία, τα δημόσια κτίρια και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
* Πρόγραμμα εξηλεκτρισμού των μεταφορών, με έμφαση στα μέσα σταθερής τροχιάς.
* Ειδικό πρόγραμμα ηλεκτροκίνησης για επαγγελματικούς στόλους, σε συνδυασμό με πρόγραμμα απόσυρσης και όχι επικοινωνιακές φιέστες σε νησιά για τρία αυτοκίνητα και 5 φορτιστές.
* Εξασφάλιση της Δίκαιης Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών.
* Επανασύσταση της ξεχαρβαλωμένης κρατικής μηχανής ώστε να διεξάγονται πραγματικοί έλεγχοι στην αγορά για να τελειώνουμε με το πάρτι της αισχροκέρδειας που ευνοεί μόνο τους μεσάζοντες και κατατρώει το εισόδημα παραγωγών και καταναλωτών.
«Πρέπει να τελειώνουμε με τα νεοφιλελεύθερα παραμύθια ότι δήθεν το αόρατο χέρι της αγοράς μπορεί να ρυθμίζει τα πάντα», τόνισε ο Γρηγόρης Θεοδωράκης υπογραμμίζοντας την ανάγκη για επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ ως ρυθμιστή της αγοράς ενέργειας.
Βαρύτητα στην υπερμεγέθυνση με οικονομικούς όρους των καρτέλ της ενέργειας έδωσε κατά την παρέμβασή του ο Νίκος Φαραντούρης, καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου και υποψήφιος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στην Κεφαλονιά. «Το πρόβλημα είναι ότι στην ελληνική αγορά ενέργειας δεν υπάρχει έλεγχος των καρτέλ», υπογράμμισε ο Νίκος Φαραντούρης καταλογίζοντας «πολιτική επιλογή» στην κυβέρνηση Μητσοτάκη.
«Ο ‘πράσινος’ κ. Μητσοτάκης με τις εξαγγελίες του για βίαιη απολιγνιτοποίηση, κάθε άλλο από πράσινος είναι», σχολίασε σκωπτικά η Χαρά Καφαντάρη, επικρίνοντάς τον ότι «έδεσε τη χώρα στο άρμα του φυσικού αερίου». «Με το πρώτο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, όπως και το δεύτερο Εθνικό Σχέδιο που ετοιμάζει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, η συμμετοχή του φυσικού αερίου συνεχίζεται μέχρι το 2050!», υπογράμμισε η Χαρά Καφαντάρη υπογραμμίζοντας ότι το φυσικό αέριο συγκαταλέγεται σε ορυκτό καύσιμο και «παράλληλα εντείνει την εξάρτηση της χώρας μας, διότι το φυσικό αέριο είναι προϊόν εισαγωγής.
Κάνοντας ειδική αναφορά στην ενεργειακή κρίση, που επηρεάζει την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η Κατερίνα Κνήτου σημείωσε ότι «ακόμη και η ΚΕΔΕ έχει διαμαρτυρηθεί για το γεγονός ότι το 2023 δεν υπάρχει πρόβλεψη από τον κρατικό προϋπολογισμό για κάλυψη του ενεργειακού κόστους». «Επίσης, η ΚΕΔΕ διαμαρτύρεται για την ενεργειακό κόστος στις ΔΕΥΑ, που πρακτικά σημαίνει ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μετακύλισης του αυξημένου ενεργειακού κόστους στα τιμολόγια του νερού», τόνισε η Κατερίνα Κνήτου.
“
Βρισκόμαστε εν μέσω ενός δύσκολου χειμώνα με την ακρίβεια να καλπάζει συρρικνώνοντας σημαντικά τα εισοδήματα των νοικοκυριών που βλέπουν να μειώνεται δραματικά η αγοραστική τους δύναμη σε ποσοστό που μεγαλώνει υπέρμετρα στα χαμηλά εισοδήματα, στα λαϊκά νοικοκυριά, στους ανθρώπους που ζούμε εδώ στις γειτονιές του Περιστερίου και της Δυτικής Αθήνας.
Το περίφημο «επιτελικό κράτος» της Ν.Δ. αποδείχθηκε ότι δεν είναι μόνο ένα μεροληπτικό ταξικά κράτος υπέρ οικονομικών συμφερόντων, με εργαλείο, τις παρακολουθήσεις, την αστυνομική βία, την κρατική καταστολή και τη συρρίκνωση δικαιωμάτων και ελευθεριών, αλλά και το κράτος που συγκαλύπτει τη μικρή και μεγάλη διαφθορά.
Μετά την πλήρη αποτυχία της στην διαχείριση της πανδημίας, όπου υπάρχουν τεράστιες κυβερνητικές ευθύνες, έρχεται να προστεθεί και η αποτυχία της στη διαχείριση της ενεργειακής φτώχειας κυρίως λόγω της ιδεοληπτικής της εμμονής που καθορίζει τις προτεραιότητες που βάζει για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Προφανώς την ενεργειακή κρίση πανευρωπαϊκά τη δημιούργησε η ραγδαία αύξηση της ζήτησης σε συνδυασμό με τον περιορισμό της προσφοράς, που επέτεινε ο πόλεμος στην Ουκρανία και η σχεδόν καθολική εξάρτηση της Ευρώπης από το Ρωσικό αέριο. Ωστόσο η κρίση αυτή μεγεθύνθηκε δυσανάλογα στην Ελλάδα και οι συνέπειές της πολλαπλασιάστηκαν εξαιτίας των επιλογών και της εσκεμμένης αδράνειας της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Η κούφια και χωρίς σχέδιο απολιγνιτοποίηση, η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ την ώρα που ξεκινούσε η καταιγίδα, η ανοχή στην αισχροκέρδεια των παραγωγών ενέργειας, η ατολμία να διεκδικήσει και για την Ελλάδα την αποσύνδεση της τιμής του ρεύματος από την τιμή φυσικού αερίου, όπως έκαναν οι χώρες της Ιβηρικής. Η ολιγοπωλιακή και ρηχή ελληνική αγορά σε συνδυασμό με την απουσία προθεσμιακής αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος και η δογματική επιμονή της μη παρέμβασης του κράτους. Όλα αυτά μαζί έφεραν την Ελλάδα με ενεργειακό πληθωρισμό σχεδόν διπλάσιο από αυτόν του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Και σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Κομισιόν τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην τιμή του ρεύματος για τις επιχειρήσεις και τις τρίτες μεγαλύτερες αυξήσεις για τα νοικοκυριά. Αυτή είναι η ακρίβεια που έχει την υπογραφή Μητσοτάκη.
Να μην ξεχνάμε ότι η ενεργειακή κρίση στην Ελλάδα ήλθε πολύ πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την όξυνση της ενεργειακής κρίσης και του πληθωρισμού.
Η πολιτική της ήταν ξεκάθαρη και προσηλωμένη στα trickle-down economics, στην πεποίθηση δηλαδή ότι η συγκέντρωση του πλούτου και της οικονομικής ισχύος θα οδηγήσει στην ανάπτυξη η οποία θα διαχυθεί κάποια στιγμή στην κοινωνία. Η κυβέρνηση χρησιμοποίησε όλα τα εργαλεία που διαθέτει –φορολογία, επιδοτήσεις που δεν θίγουν τους μηχανισμούς κερδοφορίας των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, κατανομές των ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάπτυξης, ιδιωτικοποιήσεις–, προκειμένου να υλοποιήσει μια παλιά και αποτυχημένη νεοφιλελεύθερη συνταγή.
Στο μπλοκ της εξουσίας, της οικονομικής εξουσίας που μετασχηματίζεται σε μιντιακή, και πολιτική σε τελευταία ανάλυση, ηγούνται οι τέσσερις μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι στους τομείς της ενέργειας -της παραγωγής και της διανομής-, οι τρεις κατασκευαστικές και οι τέσσερις αλυσίδες τροφοδοσίας, όπως και η βαριά βιομηχανία των ΑΠΕ και του φυσικού αερίου. Όλοι οι παραπάνω τροφοδοτούν το σπιράλ της ακρίβειας, του πληθωρισμού και των κερδών, δηλαδή την αναδιανομή εισοδημάτων σε βάρος των λαϊκών τάξεων. Το εφοπλιστικό κεφάλαιο, αξιοποιώντας την τεράστια ρευστότητά του από τη διαταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας, αγοράζει ό,τι κινείται – τουριστικές επιχειρήσεις, περιφερειακές τράπεζες και με ιδιαίτερο ζήλο στο realestate.
Σε όλα τα παραπάνω πρέπει να προστεθεί η μαύρη οικονομία, τα εισοδήματα που διαφεύγουν από τους δείκτες της οικονομικής μεγέθυνσης, τα οποία συντηρούν τη ζήτηση – όταν η ζήτηση των λαϊκών στρωμάτων μειώνεται δραστικά, την ίδια στιγμή η φοροδιαφυγή, η εισφοροδιαφυγή, το λαθρεμπόριο, των καυσίμων έχουν συστημική ασυλία. Οι φορολογικοί «παράδεισοι» είναι ο τρόπος ώστε να μην φορολογούνται τα μεγάλα εισοδήματα, συνεπικουρούμενα από τη συστημική διαφθορά.
Τα καθαρά κέρδη που κατέγραψαν οι 152 εισηγμένες το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους έφτασαν τα 5,46 δισ. ευρώ. Ήταν δηλαδή υπερδιπλάσια των κερδών ολόκληρου του 2021, όταν έφτασαν τα 2,5 δισ. ευρώ. Η αύξηση των κερδών της Motor Oil ήταν 468% και των ΕΛ.ΠΕ. 324% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά.
Η κυβέρνηση μετηνπολιτική τηςσυντήρησετα υπερκέρδητωνηλεκτροπαραγωγώνκαι τωνεταιρειώνεμπορίαςηλεκτρικήςενέργειας,τα οποία με διάφορους τακτικισμούς παραμένουν αφορολόγητα . Είμαστε «πρωταγωνιστές» στηνΕυρώπη στην τιμή του ρεύματος. Ουσιαστικά συντηρείται η ακρίβεια μετα λεφτά από τονΦΠΑ, που εισπράττονται από όλουςεμάςμετον έμμεσο αυτό τρόπο. Γι’ αυτό δενμειώνει τονΦΠΑ, διότι θέλει να τα εισπράττει από τουςπολλούςκαι να τα δίνει στουςλίγουςτηςηλεκτρικήςενέργειας.
Την ίδια στιγμή η αύξηση των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων, στα πλαίσια πάντα της κερδοσκοπίας των λίγων και μιας νέας πλασματικής αγοράς, συνέβαλε δραματικά στην ακόμη μεγαλύτερη φτωχοποίηση των ευάλωτων συμπολιτών μας καθώς απεντάχθηκαν από το ΚΟΤ και έχασαν όλα τα προνοιακά επιδόματα, καθώς έγιναν ξαφνικά πλουσιότεροι από το πουθενά.
Είναι μια κατάφορη αδικία που πρέπει να αποκατασταθεί άμεσα.
Να πούμε επίσης ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη υποβάθμισε και την δυνατότητα επανασυνδέσεων με την αξιοποίηση του Ταμείου που θέσπισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, καθώς υπήρξε τεράστια καθυστέρηση στην υπογραφή σχετικών Υπουργικών αποφάσεων και ελλιπής ενημέρωση των δικαιούχων.
Φυσικά δεν αντιμετωπίστηκε η ακρίβεια ούτε με το περίφημο «καλάθι του νοικοκυριού». Τα προϊόντα που περιλαμβάνονται σε αυτό είναι ένα κλασσικό «promotion» που κάνουνούτως ή άλλωςοι μεγάλες αλυσίδες. Τώρα λοιπόν, τονΦεβρουάριοθα έχουμε και το food pass. Δίνεται το «πράσινοφως» να υπερκαλυφθεί η αύξησηστηντιμή και έτσι το 10% δενθα είναι τίποτα, «παίρνω – δίνω», θα μείνουμεστα ίδια. Υπάρχει έναςκοινόςπαρονομαστήςσε αυτή την ιστορία: «Δενεπεμβαίνουμεστουςμηχανισμούςτης αγοράς». Διότι ηκυβέρνησηεπαναλαμβάνω είναι ιδεοληπτική και πάσχει από ταξική μεροληψία. Αυτό κάνει μηελέγχονταςκαι μηπαρεμβαίνονταςμεδομικό τρόπο. Γιατί είναι δομικόςτρόποςνα παρεμβαίνειςστοσκέλοςτων έμμεσωνφόρων, δηλαδή τημείωσητου ΦΠΑ. Είναι δομικόςτρόποςνα παρεμβαίνειςστα καύσιμα, στημείωσητου ειδικού φόρου κατανάλωσης. Είναι δομικόςτρόποςνα παρεμβαίνειςστοΧρηματιστήριοΕνέργειας.
Ας δούμε όμως πως κινήθηκε η κυβέρνηση και στο πεδίο του εγγύτερου στην κοινωνία θεσμού αυτού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των ΟΤΑ που βρέθηκαν αποψιλωμένοι από προσωπικό και χρήματα τόσο κατά την διαχείριση της πανδημίας, όσο και τώρα στον καιρό της ενεργειακής κρίσης.
Ενδεικτικό των προτεραιοτήτων της κυβέρνησης της Ν.Δ. είναι η μηδενική πρόβλεψη για το ενεργειακό κόστος των Δήμων στον προϋπολογισμό του 2023, όταν στις αρχές Δεκεμβρίου ακόμη και η ΚΕΔΕ, είπε ότι καταρρέουν οι ΔΕΥΑ, αλλά να μην ξεχνάμε ότι οι ιδιωτικοποιήσεις είναι ο σκληρός πυρήνας του προγράμματος της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, τα δίκτυα, οι δημόσιες επιχειρήσεις, ο δημόσιος χώρος είναι προς πώληση.
Το ΤΑΙΠΕΔ και το ΤΧΣ είναι οι κατάλληλοι μηχανισμοί προκειμένου να προωθηθούν ανενδοίαστα οι ιδιωτικοποιήσεις. Αυτός ήταν ο λόγος που η ΝΔ και προσωπικά ο Κ. Μητσοτάκης ήταν αντίθετοι στη δημιουργία του Υπερταμείου, το οποίο έχει ως πρωτεύοντα στόχο την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Για τους ίδιους λόγους δυσφορούν με τις αποφάσεις του Άρειου Πάγου και του ΣΤΕ που βάζουν περιορισμούς και ακυρώνουν αποφάσεις της κυβέρνησης για την ιδιωτικοποίηση δημόσιων οργανισμών και ιδιαίτερα επιχειρήσεων των δημόσιων αγαθών, όπως το νερό και οι δημόσιες επιχειρήσεις Κοινής Ωφέλειας.
Για την αναστολή των ιδιωτικοποιήσεων και για πολιτικές επανάκτησης της δημόσιας περιουσίας στις νέες συνθήκες, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει εντάξει στο Πρόγραμμα του την κατάργηση τόσο του ΤΑΙΠΕΔ, όσο και του ΤΧΣ, αλλά και την επανάκτηση της ΔΕΗ και μιας συστημικής τράπεζας
Στο επίπεδο λειτουργίας και στο πλαίσιο αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ Α’ Βαθμού προκύπτουν δύο κατηγορίες προβλημάτων:
- Η πρώτη αφορά το αυξημένο κόστος ενέργειας που αναλαμβάνουν οι Δήμοι και ιδίως οι Δ.Ε.Υ.Α. Η λειτουργία των Δ.Ε.Υ.Α. εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την χρήση ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία προσεγγίζει και ξεπερνά το 21% του συνολικού κόστους λειτουργίας τους. Δυστυχώς, οι Δ.Ε.Υ.Α. από την ίδρυσή τους μέχρι και σήμερα αντιμετωπίζονται από τη ΔΕΗ ως κοινοί καταναλωτές και όχι ως δημοτικές επιχειρήσεις κοινωφελούς χαρακτήρα πουλειτουργούν μάλιστα βιομηχανικού τύπου εγκαταστάσεις. Εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, οι Δ.Ε.Υ.Α. δεν θα είναι σε θέση να απορροφήσουν την αύξηση του ενεργειακού τους κόστους παρά τις προσπάθειες να συμπιέσουν γενικότερα το λειτουργικό τους κόστος, και θα αναγκασθούν να μετακυλίσουν το κόστος αυτό στους καταναλωτές με ότι αυτό συνεπάγεται.
- Η δεύτερη αφορά τις άμεσες επιπτώσεις στο εισόδημα των νοικοκυριών και ιδίως των πιο ευάλωτων εξ αυτών που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας. Οι Δήμοι αποτελούν το καταλληλότερο επίπεδο της Διοίκησης για να αντιμετωπίσουν ζητήματα όπως αυτό της ενεργειακής φτώχειας καθώς βρίσκονται πιο κοντά στον πολίτη και έχουν καλύτερη γνώση των κάθε φορά ειδικών συνθηκών και αναγκών.
Ως εκ τούτου πρέπει να υιοθετηθούν μέτρα πολιτικής για την αντιμετώπιση των παραπάνω προβλημάτων.
- Καταρχήν, θα πρέπει άμεσα οι Δ.Ε.Υ.Α. και οι Δήμοι να υπαχθούν σε ειδικά τιμολόγια ρεύματος . Επιπλέον, μικρή μείωση στους λογαριασμούς ρεύματος θα μπορούσε να επιτευχθεί με την συμπερίληψη των Δήμων και των Δ.Ε.Υ.Α. στους δικαιούχους μειωμένου ΕΤΜΕΑΡ ειδικό τέλος μείωσης εκπομπών αερίων ρίπων, όπως επανειλημμένα έχει ζητηθεί από τους φορείς της Αυτοδιοίκησης.
- Επίσης, οι Δήμοι και οι Δ.Ε.Υ.Α. δεν θα είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στην αύξηση του ενεργειακού τους κόστους παρά τις προσπάθειες να συμπιέσουν γενικότερα το λειτουργικό τους κόστος, και θα αναγκασθούν να αναπροσαρμόσουν την τιμή του νερού μετακυλίοντας το κόστος στους καταναλωτές, εξέλιξη που θα έχει δραματικές συνέπειες στους πολίτες των Δήμων που εξυπηρετούν.
- Τέλος, είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με το Ν. 4513/2018, έθεσε τις βάσεις για τη σύσταση και τη διάδοση των ενεργειακών κοινοτήτων, προωθώντας την ενεργειακή δημοκρατία και την αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας.
Για τον ίδιο λόγο, έως τον Ιούνιο του 2019προωθήθηκαν μέτρα με στόχο την ενίσχυση ενός θεσμού που ήδη γνώριζε πολύ
μεγάλη διάδοση σε ευρωπαϊκές χώρες όπως: α) προνομιακή συμμετοχή ή εξαίρεση
από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες β) προτεραιότητα στην εξέταση αιτήσεων γιαχορήγηση όρων σύνδεσης και γ) πρόσβαση σε εθνικά και ευρωπαϊκά χρηματοδοτικάεργαλεία.
Όμως με την απαρχή της διακυβέρνησης της χώρας από τη Νέα Δημοκρατία, ακολουθήθηκε μια συστηματική προσπάθεια αποδόμησης του θεσμού.
Με μια σειρά νόμων και Υπουργικών αποφάσεων καταργήθηκαν οι προτεραιότητες στην εξέταση αιτημάτων,έγινε υποχρεωτική η συμμετοχή σε ανταγωνιστικές διαδικασίες,πολλαπλασιάστηκαν τα θεσμικά εμπόδια για τη διάδοση του θεσμού.
Σε ό,τι αφορά στις ενεργειακές κοινότητες, οι προβλέψεις της Οδηγίας 2018/2001 για τις ΑΠΕ δεν έχουν ακόμη ενσωματωθεί
στην ελληνική νομοθεσία, ενώ και οι σχετικές κατευθύνσεις της ΕυρωπαϊκήςΣτρατηγικής για την Ηλιακή Ενέργεια στο
πλαίσιο του REPOWEREU φαίνεται να παραμένουν εκτός του ραντάρ της κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη.
Συγκεκριμένα, και ενώ η κυβέρνηση ΝΔ υιοθέτησε την σχετική πρόταση τουΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, η χρηματοδότηση των 100 εκατ. ευρώ που προβλέπεται στο ΤαμείοΑνάκαμψης για την στήριξη ενεργειακών κοινοτήτων Δήμων, παραμένειαναξιοποίητη. Την ίδια στιγμή ο ηλεκτρικός χώρος εξαντλείται με το φωτογραφικό
του «μοίρασμα» σε μεγάλα έργα, με αποτέλεσμα ακόμα και η
όποια μελλοντική προσπάθεια, κινδυνεύει να καταστεί άγονη, λόγω αδυναμίας της πρόσβασης των έργων των ΕΚΟΙΝ στο δίκτυο.
Γίνεται επίσης εμφανές ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως πρόθεση ή σχεδιασμός γιατην υλοποίηση των κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την ΗλιακήΕνέργεια, όπως για παράδειγμα:
• Την ίδρυση τουλάχιστον μιας ενεργειακής κοινότητας σε κάθε Δήμο με πληθυσμόάνω των 10.000 κατοίκων έως το 2025,
• Τη διευκόλυνση της πρόσβασης, μέσω και των ενεργειακών κοινοτήτων γιαενεργειακά φτωχούς και ευάλωτους καταναλωτές,
• Τη διαμόρφωση ευνοϊκής πολιτικής για τους παραγωγούς-καταναλωτές διαφόρωνμορφών, όπως επιδοτήσεις επενδύσεων, εγγυημένες τιμές αγοράς, απαλλαγές απόορισμένους φόρους ή δυνατότητα πώλησης της πλεονάζουσας ηλεκτρικής ενέργειας
σε άλλους καταναλωτές ή απευθείας στην αγορά,
• Την υποστήριξη συμπράξεων μεταξύ τοπικών αρχών και ΕΚΟΙΝ με στόχο τηδιευκόλυνση συστημάτων συλλογικής και ατομικής αυτοκατανάλωσης.
Επομένως πρέπει να επιταχυνθεί η ίδρυση και λειτουργία ενεργειακών κοινοτήτων με πρωτοβουλία των Δήμων. Απαιτείται προς την κατεύθυνση αυτή να υπάρξουν θεσμικές αλλαγές που θα διευκολύνουν και θα επιταχύνουν την αδειοδότηση και σύνδεση με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας των ενεργειακών κοινοτήτωνπου ιδρύονται με πρωτοβουλία των ΟΤΑ και με σκοπό την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Επιπλέον πρέπει να προβλεφθούν και να υλοποιηθούν άμεσα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία κάνοντας χρήση των πόρων του ΕΣΠΑ 2021-2027 και του Ταμείου Ανάκαμψης προκειμένου να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση τέτοιων εγχειρημάτων με ευνοϊκούς όρους.
Θα ήταν ίσως πρόσφορη λύση ένας νέος ενεργειακός Φιλόδημος που θα επιτάχυνε τις διαδικασίες, θα οχύρωνε τους Δήμους και θα προστάτευε τους ενεργειακά φτωχούς και ευάλωτους καταναλωτές.
Η πράσινη μετάβαση είναι αναγκαία αλλά αν δεν γίνει με όρους δημοκρατίας και δικαιοσύνης θα βαθύνει ακόμη περισσότερο τις ανισότητες και οι Ενεργειακές Κοινότητες είναι το κρίσιμο-χρήσιμο εργαλείο για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας για τους πολλούς.
Κλείνοντας θέλω να θυμίσω μια πρόταση του Γ. Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες: «Το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι τυπικά χρεωκοπημένο, ευνοεί τους πλούσιους και τιμωρεί τους φτωχούς». Στις εποχές των κρίσεων, όταν μάλιστα η μια διαδέχεται την άλλη, πρέπει να διαλέξεις με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις και ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει επιλέξει πλευρά…”
